بررسی امکان اهلی سازی گیاه نوروزک (.salvia leriifolia benth) و ارزیابی ویژگی های اکولوژیک آن در رویشگاه طبیعی

به منظور مطالعه امکان اهلی نمودن گیاه نوروزک (salvia leriiifolia) با رویکرد استفاده در فضای سبز، مطالعاتی در طی دو سال زراعی 86-87 انجام شد. در بخش مطالعات رویشگاهی ویژگیهای اکولوژیکی و بیولوژیکی گیاه در رویشگاه کوهسنگی مشهد (پارک کوهسنگی) در استان خراسان، مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که این گونه در شیب جنوبی و شیب 57 درجه و ارتفاع از سطح دریا 990 متر، با متوسط بارندگی سالانه 254 میلیمتر و متوسط درجه حرارت سالیانه 14/2 درجه سانتیگراد رشد می کند و بستر رشد نوروزک در این رویشگاه بستر سنگی می باشد و نتیجه آزمایش خاک این گونه در منطقه هلالی بجستان، بافت خاک سبک سندی لوم با پی اچ 7/9 (گرایش به قلیایی) را نشان داد. مطالعه مراحل فنولوژیکی گیاه در رویشگاه طبیعی کوهسنگی نیز حاکی از آن بود که چرخه زندگی این گونه حدود 159 روز معادل 1866 درجه روز- رشد بطول می انجامد. شروع رشد از اواخر بهمن تا اوایل اسفند آغاز و پایان چرخه رشد، بسته به شرایط آب و هوایی و بستر (سنگی و سبک) از مرداد تا نیمه پاییز متغیر است. در بخش بررسی جوانه زنی نیز مطالعه خصوصیات جوانه زنی بذر در شرایط هوای آزاد در بستر پارچه مرطوب و در آزمایشگاه همراه با کاربرد نیترات پتاسیم و اسید جیبرلیک ، مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج حاکی از آن بود که بهترین تاریخ جوانه زنی در شرایط هوای آزاد در ماههای اسفند و فروردین ماه بود بطوریکه بیشترین درصد و سرعت جوانه زنی به ترتیب در ماههای اسفند و خرداد حاصل شد ولی در تیمارهای اسید جیبرلیک و نیترات پتاسیم جوانه زنی مشاهده نشد. در بخش زراعی، آرایش کاشت (کرتی-ردیفی، کنار پشته ای، وسط پشته ای) و عمق کاشت (1، 1/5 و 2/5) سانتیمتر بررسی شد. نتایج نشان داد بیشترین درصد سبز شدن مربوط به کشت کرتی و عمق 1 سانتمتر می باشد. عمق 1 سانتیمتر در سه آرایش کاشت تفاوت معنی دار، و عمقهای 1/5 و 2/5 ساتیمتر در کشت های کرتی و کنار پشته ای نسبت به کشت وسط پشته تفاوت معنی دار داشتند. بیشترین سرعت سبز شدن در کشت کرتی بود و با افزایش عمق سرعت سبز شدن کاهش نشان داد. در بخش تکثیر بذری، روش کاشت ( نشائی و مستقیم)، بستر کاشت ( حاوی کوکوپیت و حاوی کود گاوی پوسیده) و فواصل آبیاری(3، 5، 10 و 15 روز) مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایح حاکی از آن است که گیاهان حاصل از کشت نشائی رشد بهتری داشته، همچنین در بستر حاوی کوکوپیت نسبت به کودگاوی پوسیده، گیاهان رشد بهتری داشتند. تیمار فواصل آبیاری نشان داد که کاهش دفعات آبیاری در تمامی صفات به جز طول برگ(p>0/05) تاثیر داشته است.